Читать онлайн книгу "Па той бок"

Па той бок
Дмитрий Максимович Акулич


3017 год. Касмiчны карабель пацярпеy крушэнне, падае дзесьцi y джунглях. У жывых застаецца толькi пiлот, Арцём Краyчанка. Яму трэба будзе аднавiць у памяцi абставiны i прычыны катастрофы, здацца або прадоyжыць свой нялёгкi шлях, поyны небяспек i неверагодных прыгод. Цi вернецца памяць да героя? Цi адважыцца ён вярнуць сваё мiнулае жыццё i дабрацца да адказаy, улiчваючы, што лёс усяго чалавецтва падвяргаецца рызыцы…





Дмитрий Акулич

Па той бок



ЧАСТКА ПЕРШАЯ

«ДАВЯРАЮЧЫ ПУСТАЦЕ»



Бардовыя адценнi сталi парушаць маю цемру. Цяжкiя павекi з цяжкасцю паддавалiся мне. Стараннасць адкрыць вочы была значна мацней, чым слабасць усяго цела. Мне здавалася, што я чую нейкiя чалавечыя крыкi. Водблiскi белага святла yжо прасочвалiся скрозь вейкi. Мне было некамфортна. Святло ад сонечных прамянёy трохi пашчыпвала мае вiльготныя вочы. Я адразу ж паспрабаваy iх зберагчы, стварыyшы цень для твару, i далонь мне y гэтым паспяхова дапамагла. Але, з-за моцнага болю, правая рука чамусьцi не слухалася, а спробы падняць яе yверх увянчалiся поyным правалам. Я адчуy стомленасць. Павекi зноy схавалi ад мяне гэты свет у цемры.

Мяне разбудзiy стук прызямлiyшагася металу i мая прытомнасць вярнулася да рэальнасцi. Паспрабаваy адкрыць вочы, i на гэты раз я адкрыy iх вельмi хутка. Сонца yжо свяцiла не так яскрава, яно больш не краналася майго твару. Не ведаю, колькi часу я праляжаy так, нерухома, у шэрым асяроддзi халоднага металу.

Амаль усё маё цела хавалася y ценi, толькi ногi грэлiся y сонечным святле. Прыпадняyшы галаву i цела, я агледзеyся. Падцягнуy ногi, сеy, абапiраючыся спiной аб цвёрдую сцяну. Знаходзячыся y памяшканнi, я з цяжкасцю пазнаваy i разумеy гэтае месца. Справа зiхацелi iскры з iрваных аголеных чорных правадоy. А за iмi мiргалi чырвоныя лямпачкi, шыпелi шэрыя манiторы. Аднак, праз некаторы час я стаy разумець, што знаходжуся yнутры нейкага касмiчнага карабля. Пасля я таксама заyважыy, што за штурвалам нiкога не было. Шкло было yсё y расколiнах i разглядзець тое, што за iм хавалася, мне не yдавалася. Я знаходзiyся каля дзвярэй, на якiх быy надпiс: «Грузавы адсек». Насупраць была велiзарная прабоiна, контур якой яшчэ тлеy ад чырвонага жару, плавiyся шэры метал.

Я паспрабаваy устаць. Паднiмаючыся, я адчуy галавакружэнне i сеy назад. Правай рукой я хацеy праверыць цi yсё y парадку з маiм целам, але адчуваючы y плячы востры боль, я апусцiy яе yнiз. Левая рука была цалей, i я пачаy пiльна аглядаць сябе. Мае пальцы слiзгалi па галаве, якая аказалася перабiнтаванаю. Я апусцiy погляд унiз, сагнуy ногi y каленях, яны былi y маленькiх парэзах, апрацаваныя нейкай празрыстай маззю. На мне быy надзеты касцюм з белага, ледзь цвёрдага матэрыялу. Пакамечаны. У дадатак запэцканы крывёю. На рукавах i грудзях быy чорны надпiс: «СКР». Што азначаюць гэтыя лiтары, я не меy паняцця.

Спробы yспомнiць, што ж са мной здарылася i дзе я дакладна цяпер знаходжуся не yвянчалiся поспехам. Я змог зрабiць здагадку, што гэта з-за моцнага yдару па галаве, мая памяць стала мяне падводзiць. Па мне было вiдаць, што я моцна пацярпеy. Вядома, назiраючы за сваiм самаадчуваннем i прасторай вакол сябе, пытанняy станавiлася yсё больш. Хто ж аказаy першую медыцынскую дапамогу? Дзе я знаходжуся? Гэтыя пытаннi мяне хвалявалi y першую чаргу.

– Ёсць тут хто? – спакойным голасам прамовiy я y бок адкрытых дзвярэй.

Услухоyваючыся y кожны шоргат унутры i па-за карабля, я чакаy адказ.

– Эй? – крыху гучней вымавiy я i скрывiy твар ад галаyнога болю.

Побач працягвалi страляць iскры з правадоy. З-за сцен даносiyся шум калышучых зялёных галiнак.

Я павольна, з цяжкасцю падняyся на ногi. Першыя хвiлiны стаяць было нязручна, але паступова цела, як i прытомнасть, абвыкала да yсяго, што рабiлася са мной. Я зiрнуy на сцяну, што была насупраць. Нiбы каламутнае люстэрка, яна адлюстроyвала мой сiлуэт. З глыбокiм дыханнем, адштурхваючыся ад металiчнай сцяны, я зрабiy пару крокаy наперад. Падышоy блiжэй да адбiцця. Паглядзеy на сябе: прастакутная форма твару, шырокi падбародак, тонкiя вусны i роyны нос. Злёгку вузкi разрэз вачэй, а над iмi навiслi русыя бровы. Галава y белай тканiны.

Уважлiва вывучыyшы сваё адлюстраванне, я вырашыy даследаваць абстаноyку. Пад нагамi, на падлозе, раскiданыя металiчныя дэталi i нейкiя прадметы. Пераступаючы iх, я вылез з жалезнага памяшкання, праз адчыненыя дзверы, што размяшчалiся непадалёк.

Я цвёрда ступiy на друзлую чырвоную глебу. Наперадзе мяне сустракалi густыя, цёмныя раслiны, вялiкае лiсце цёмна-зялёнага колеру, пакрытае чырвоным пылам. Сцiплы вецер тут жа перастаy iх дакранацца, яны стаялi нерухома. З гэтых тропiкаy чуyся горкi пах гнiлi. Мне стала брыдка дыхаць, я скрывiy твар i адышоy далей. Выйшаy на пустынную паласу, на след, што пакiнуy за сабой невялiкi касмiчны карабель, на якiм я, вiдавочна, здзейснiy экстранную пасадку. Я глядзеy на яго, пазнаваy гэты карабель. А дакладней, я ведаy яго будову – мне не здалося гэта веданне дзiyным.

Адчуваyся стан стомленасцi i я прысеy на друзлую глебу. Я не ведаy, што мне рабiць далей. Я працягваy глядзець на сумную цёмную зелянiну. Але мне не давала спакою i y той жа час палохала толькi пачуццё поyнага бяспамяцтва аб сабе. Я быy незнаёмцам для самога сябе.

Я зноy паглядзеy на шэры касмiчны карабель, на задняй дзверы якога былi дзве вялiкiх лiчбы i адна маленькая лiтара.

– Дваццаць сем «к». – цiха прамовiy я.

Правае крыло было сарвана, увесь корпус быy пакамечаны. Другое ж крыло ляжала часткова на паверхнi, пускала дым. Гледзячы на яго, я спрабаваy яшчэ хоць нешта yспомнiць, але нiчога не атрымлiвалася. Толькi галава балела, а няведанне яшчэ больш стала раздражняць мяне. Я прыпадняy галаву i yбачыy, як збягаюцца аблокi y вялiкую хмару, якая рухалася y мой бок. Цёмна сiняе воблака iмклiва расло, наблiжалася, змяняючы сваю афарбоyку. А вецер вяртаyся назад да майго атачэння. Ён быy ужо не такi сцiплы, наадварот, стаy гарачым i грозным. У некаторых месцах было вiдаць, як пыл сыпаyся i падымаyся з раслiн. Маленькiя парушынкi павольна лёталi y паветры пад магутнымi дрэвамi, падобна рассыпанай пудры. А над верхавiнамi гэтых жа велiзарных дрэy парушынкi збiралiся разам, паднiмаючыся yсё вышэй i вышэй, ствараючы сабой вялiкую пляму пылу.

Хутка нешта адбудзецца з надвор'ем.

Сiняе неба жоyкнула, а хмары нiбы паглыналi, заваёyвалi, загароджвалi сабой нябесную прыгажосць.

Мне было неяк не па сабе. Страшна. Нiбы пад прымусам, я сядзеy i глядзеy на тое, што адбываецца, хоць трывога шаптала мне, каб я хутчэй схаваyся ад небяспекi, якая насоyвалася.

– Аy! – вымавiy я.

Рэзка тузануyся, здрыганулася левая рука. Нешта yваткнулася за адкрыты палец падранай пальчаткi. На пальцы я yбачыy чырвоную кропку, кроy з якой на секунду замерла, а пасля стала сцякаць так хутка, нiбы рана была больш убачанай. Я спалохаyся, устаy на ногi. Азiрнуцца.

Непрыемны холад прабег па yсiм целе. Каля мяне, у невялiкiх зараснiках з буйнымi лiстамi, праглядалася чалавечая нага y запэцканым белым абутку. Падышоyшы блiжэй да хмызнякоy, якiя былi мне па пояс, я асцярожна адсунуy адзiн з шырокiх лiстоy. Перада мной ляжала знявечанае, разадранае цела. У гэтай кашы крывi, костак i мяса, ляжалi часткi таго ж касцюма, што быy на мне. Густая кроy павольна сцякала на сыры пясок. З парваных цяглiц тырчала куча костак. Галава была yвагнутая y глебу, а побач самотна ляжала вока карага колеру. Яно, нiбы жывое, глядзела на мяне. Я цяжка задыхаy. Імгненна вярнуyшы зялёны лiст назад, я схаваy гэтую жудасную карцiну. Мае рукi дрыжалi. Адышоyшы на два крокi назад, з раскрытым ротам, я зноy кiнуy свой погляд на тырчашчую нагу з кустоy. У маёй галаве тут жа yсплылi здымкi гэтага мёртвага чалавека. Яны зноy i зноy трывожылi, палохалi мяне. Жудасць. Я адвёy свой позiрк ад гэтага месца.

Вакол стала цямней. Шум ветру падымаyся.

Да маiх ног павольна паyзло невялiкае жудаснае насякомае, памерам дзесьцi з мой кулак. Яшчэ пяць такiх жукоy, спрабавалi акружыць мяне. Яны перабiралi свае тоyстыя лапкi y мой бок, вылазiлi з кустоy скрываyленага цела, працягвалi заганяць мяне y свой круг. Паторгваючы доyгiмi вусамi, яны размаyлялi памiж сабой. Стукалi клюшнямi. Нешта нiбы рота адкрывалася i зачынялася y iх. Адзiн з брыдкiх жукоy, якi быy блiжэй за yсiх да мяне, паспрабаваy узляцець. Празрыстыя крылы то выскоквалi з яго чорнага целу, то хавалiся назад.

Я зрабiy некалькi вялiкiх i хуткiх крокаy у бок карабля, iмкнучыся як мага хутчэй пакiнуць адкрытае месца.

З густога пыльнага трапiчнага лесу пачуyся грукат, за iм услед рушыy гучны трэск. Ён быy вiдавочна гучней пагодных з'яy.

– Гэта дакладна не ад ветру! – падумаy я.

Спалохана, я стаy азiрацца, пiльна глядзець у бок, адкуль зыходзiлi выразныя гукi. Але yсё yмiг суцiшылася. Ад гэтага, я стаy яшчэ больш нервавацца. Яшчэ i гэта жудаснае гудзенне жукоy, якiя наблiжалiся да мяне, чуючы кроплi маёй крывi. Мне было не па сабе. Нечакана зноy вярнулiся лясныя шоргаты лiсця i трэск паyсухiх раслiн, але цяпер крыху блiжэй, чым яны былi раней. Я спахапiyся, спалохана кiнуyся бегчы да карабля. Азiраючыся са страхам па баках, я перастаy глядзець пад ногi. Спатыкнуyшыся ля самiх дзвярэй, павалiyся на цвёрдую глебу. Боль маланкай ускалыхнула мяне, я сцiснуy зубы ад болю. Затым паспяшаyся хутка yстаць, каб працягнуць iсцi i yзлезцi на карабель. Глуха загудзела лiстота. Станавiлася значна цямней, чым раней.

Забраyшыся на борт, я стаiyся y цёмным куце, што быy памiж кабiнай кiравання i грузавым блокам. Непадалёк ляжаy доyгi кавалак тонкага металу. Не yяyляю, адкуль ён адарваyся, але прыйшоyся вельмi дарэчы. Я, не разважаючы, падняy яго i прыцiснуy да сябе. Мяне пужала yсё: тое, што ходзiць у зараснiках трапiчнага лесу, гiдкiя жукi, мёртвы чалавек i тое, як карабель працягвае тлець у прабоiне. Усё гэта прымушала маё сэрца дрыжаць ад страху. Я доyга сядзеy нерухома, пiльна yслухоyваючыся y кожны шоргат вакол сябе i зусiм забыyся пра маленькую рану на пальцы рукi. Шум павялiчваyся, усё блiжэй i блiжэй падбiраyся да мяне, нiбы хтосьцi, разрэзаyшы вялiкую колькасць дрэy, утоптваy iх у зямлю.

Я яшчэ больш сцiснуy прадмет, якi трымаy у руцэ, рыхтуючыся махнуць iм пры першай жа магчымасцi. Я быy гатовы yдарыць i абаранiць сябе ад жудаснага, як мне здавалася, монстра, што прабiраyся да карабля.

Сцямнела як унутры карабля, так i звонку. Нi праз прабоiну y корпусе, нi праз трэснутае шкло кiравання – я не бачыy амаль нiчога. І раптам на маiм касцюме загарэyся дысплей, якi знаходзiyся на запясце. Я тузануyся ад сiняга святла, зiрнуy на дысплей на левай руцэ – на iм адлюстроyвалася нейкае слова. Я зачынiy святло далонню, дысплей патух, увесь шоргат разам знiк. Толькi здалёк шумела лiсце ад ветру.

– Дзiyна… – падумаy я, – Чаму раптам усе гучныя гукi сцiхлi?

Я насцярожыyся, змакрэy. У гэтай цемры станавiлася яшчэ страшней, чым пры святле дысплея. Я паспрабаваy вярнуць яго святло, вадзiy пальцамi i далонню па iм, але ён не yключаyся. Стук аб метал карабля хутка адцягнуy мяне ад дысплея.

Хтосьцi yзлез на борт. Дакладна. Выразны гук, падобны на сокат, станавiyся yсё гучней. Маленькае святло, якое з'явiлася yслед за гукамi, асвятляла сабой усё больш прасторы. Я заyважыy рухаючы сiлуэт, стаy цэлiцца y яго, каб ударыць з усёй сiлы. Заскражатаyшы зубамi, я выскачыy i yзмахнуy цвёрдым прадметам. Удар прыйшоyся незнаёмцу y спiну. З вялiкiм грукатам ён павалiyся на падлогу. Я, не чакаючы такога шуму, здрыгануyся. Мне здавалася, што ён будзе ляжаць нерухома некаторы час, але ён пачаy павольна yставаць.

Я працягваy цэлiцца, сцiскаць цяглiцы, хацеy ужо yдарыць яшчэ раз, але пачуy.

– Прабачце!? Вам патрэбна дапамога? Я магу вам чым-небудзь дапамагчы?

Я зрабiy пару крокаy назад, спiной упёрся y сцяну. Паспрабаваy зноy уключыць святло на дысплеi, але той не слухаyся мяне. Я стаy больш актыyна перабiраць пальцамi па яго паверхнi. Прыбор паддаyся, i я асвятлiy iм прастору перад сабой. Шэрае, худое стварэнне yстала перада мной спiной. Я застыy на месцы. Яго паказальны палец выпраменьваy чыстае святло. Шэры сiлуэт на чорным фоне развярнуyся i стаy сьвяцiць прама на мяне. Святло не прыносiла маiм вачам дыскамфорт.

– Што ты такое? Не падыходзь!! – гучна вымавiy я i падняy металiчную трубу перад сабой.

– Я вiнаваты перад вамi, прабачце! Я не хацеy вас напалохаць. Я магу вам чым-небудзь дапамагчы?

– Не падыходзь да мяне! Вось так i стой! Давай, асвятлi сябе. Я хачу бачыць цябе.

Ён павярнуy сваё святло на сябе. Што я yбачыy? Перад мной стаяy дзiyны шэры робат: у яго быy твар з чалавечымi рысамi, не было паyрукi, сам ён быy не таyсцей мяне; усе канечнасцi мелi чалавечую форму; тулава y верхняй частцы было шырэй, чым унiзе. Усе яго часткi злучалiся чорнымi трубкамi i iншымi механiзмамi.

Я не ведаy, як паводзiць сябе далей.

– Як вы сябе адчуваеце? – спытаy ён i стаy падбiрацца да мяне.

– Хопiць! Стой на месцы. – сказаy я, упэyнена трымаючы моцны прадмет перад сабой.

– Не бойцеся, я не прычыню вам зла. У маю праграму закладзена дапамога i забеспячэнне бяспекi людзям. Я бачу, што вы занадта напружаны i напалоханыя, пульс значна вышэй за норму. Вам варта прысесцi i супакоiцца. Яшчэ вам варта прыняць ежу. Тут, на борце, я знайшоy вам ежу, пакуль вы знаходзiлiся без прытомнасцi.

Пакуль я моyчкi падбiраy патрэбныя словы, робат казаy усё хутчэй i цiха падбiраyся да панэлi кiравання. Там ён нацiснуy на нейкую кнопку. Цьмянае, трохi мiгатлiвае святло yключылася над намi.

– Добра… Хто ты такi? Адкуль ты yзяyся? Ты ляцеy са мной? – з спалоханым выглядам я задаy некалькi пытанняy.

Робат выключыy свой лiхтарык i павярнуy галаву да мяне.

– Я робат серыi Ф-11, трэцяга пакалення. Мяне стварылi y карпарацыi СКР, у дзьве тысячы дзевяцьсот дзевяноста восьмым годзе. Быy…

– Стоп, стоп, стоп! – перабiy яго прамову я. – Якi зараз год?

– Тры тысячы сямнаццаты год. Другое чэрвеня, чацвер.

Я моyчкi сеy. Робат прыладзiyся насупраць мяне.

– Ты ведаеш, хто я? – пытанне само сабою вырвалася i перарвала цiшыню.

– Прабачце, ваша iмя i твар мне незнаёма.

– Значыць, ты не са мной быy…калi карабель пацярпеy крушэнне. Ты хоць бачыy, як я тут апынуyся? – працягваy я.

– Я бачыy, як гэты касмiчны карабель быy падбiты пад аблокамi, а затым павалiyся на зямлю. Мне спатрэбiлася чатыры гадзiны, каб дасягнуць месца крушэння i аказаць вам медыцынскую дапамогу.

– Значыць гэта ты перавязаy мне галаву i апрацаваy раны!? Я ж быy не адзiн на караблi. Хтосьцi яшчэ ляцеy са мной, яго мёртвае цела ляжыць у некалькiх метрах ад карабля. Калi ты прыбег на дапамогу, дзе ён быy? Ты бачыy яго жывым? Меy зносiны з iм?

Пачуць адказ мне перашкодзiлi моцныя гукi крамсаючага лесу. Здавалася, нiбы зноy вярнуyся той жа монстар, што палохаy мяне раней. Пасля, пасыпалiся yдары па yсiм караблi. Звон бiy па вушах, раздражняy маю, i без таго хворую, галаву. Быццам сотнi, тысячы камянёy б'юцца аб метал.

– Што гэта? – крычаy я. – Што адбываецца?

Робат спакойна сядзеy на месцы, нешта адказваy мне, але я не змог разабраць яго слоy. У гэтым барабанным шуме зусiм можна было сысцi з розуму. Праз хвiлiн пяць удары сцiхлi, а следам лiнуy моцны дождж. Шум залевы закалыхваy мяне, салодкi пах вады yсыпляy маю прытомнасць.

– Што гэта было…што за грукат?.. – млявым голасам спытаy я.

– Гэта быy буйны град, ледзяныя шары. Для гэтай мясцовасцi характэрная з'ява. Баяцца няма чаго, вы y бяспецы.

Падчас граду, пару кавалкаy лёду заляцелi праз прабоiну i хутка расталi. Я нават не паспеy зарыентавацца, калi адзiн круглы шар лёду yляцеy у мой бок, потым iмгненна стукнуyся каля мяне i разляцеyся. Пасля чаго я павярнуyся i yбачыy дробныя лужыны.

Затым я цяжка паглядзеy на Ф-11, у вачах маiх цямнела… Я засынаy.

Прачнуyся yжо ранiцай наступнага дня. У пятнiцу было светла i цiха. Прабоiна y караблi yжо не тлела, кроплi дажджу астудзiлi яе. Толькi провад па-ранейшаму трохi iскрыy.

У мяне было яшчэ шмат пытаннеy да робата, але якi з iх самы важны, я пакуль не разумеy.

Робата Ф-11 паблiзу не было, мабыць, ён сышоy. Я yстаy, падышоy да штурвала, сеy на крэсла. Пры гэтым iмкнучыся не рухаць правым плячом, яно яшчэ балела. Цвёрдае, трэснутае шкло насупраць мяне было напаyпразрыстым, светла-карычневым з-за бруду. Агледзеyшы yсю панэль кiравання, лямпачкi, кнопкi i экраны – я дакладна ведаy, што нацiскаць. Усё, што мне yдалося зрабiць, дык гэта пазбавiць провад ад iскраy. Больш добрых навiн не было. Нiчога не працавала. Кампутары былi пашкоджаны не толькi знешне, але i знутры.

Я працягваy сядзець, чагосьцi чакаy. Я нiяк не мог сабрацца з думкамi, але потым успомнiy пра працоyны дысплей, пра мiнi-кампутар на маёй руцэ. Цяпер мне стала куды цiкавей. Я стаy праглядаць усё да дробязяy. З усёй карыснай iнфармацыi я выявiy толькi адну – кропку прыбыцця, месца, куды я трымаy шлях.

Будучы сканцэнтраваным, я тузануyся ад спалоху. У той момант на борце быy робат. Я нават не пачуy, як ён наблiзiyся i напалохаy мяне. Я зашыпеy ад болю y плячы. Павярнуyся да яго. Не ведаю, дзе ён блукаy, але мне было не да гэтага. Я толькi глядзеy на яго дзеяннi. З адной секцыi робат выцягнуy скрынку з лекамi, дастаy нешта з яе. Падышоy да мяне i загаварыy:

– Вам варта гэта выпiць. Ваша плячо вернецца y здаровы стан.

У першыя секунды я засумняваyся – «а можа ён хоча мяне атруцiць?» Ды не, глупства нейкае, за yвесь гэты час ён не зрабiy нiчога дрэннага. Нават аказаy мне першую медыцынскую дапамогу, пасля крушэння.

– Добра. – падумаy я i даверыyся яму.

Я працягнуy руку i выпiy нейкiя лекi.

І праyда, белая вадкасць мне вельмi дапамагла. Дзе ён быy раней!? Я стала быць захацеy зняць бiнт з галавы, але ён мяне спынiy.

– Стойце! Гаенне раны яшчэ iдзе. Пачакайце, калi ласка, яшчэ тры гадзiны.

Я паслухаyся яго, апусцiy рукi, а затым спытаy.

– Хто той мёртвы чалавек, у такiм жа касцюме як у мяне? Ён ляжыць за караблём у кустах, мёртвы! Ты бачыy яго?

– Так. У момант майго прыбыцця на месца крушэння, у караблi былi толькi вы. Зусiм адны. Таксама, агледзеyшы плошчу падзення, на пяску мной былi заyважаныя сляды крывi, якiя вялi ад карабля. Я бачыy мёртвае цела. Металiчны аскепак тырчаy у яго грудзях! Выбачайце, але я не змог яму дапамагчы. Яго сэрца, на момант яго выяyлення, ужо не бiлася.

– Але яго цела знявечанае, я не бачыy там не якога кавалка металу y грудзях!

– Мноства насякомых, жывёл блукае y гэтых лясах. Голад i пах крывi прыцягнуy iх да мёртвага цела.

– Зразумеy… Ты ведаеш, дзе гэта? – паказаy яму кропку, тое месца, куды мне трэба дабрацца.

На дысплеi гарэy чырвоны паказальнiк i толькi адно слова «Розжыг».

– Так. Мае дадзеныя кажуць, што гэта закрыты жылы горад. Да яго тыдзень шляху. Я гатовы вас туды адвесцi. У маёй праграме закладзена карта карпарацыi… Вы можаце давяраць мне.

Я yстаy, паглядзеy на робата i лёгенька ляпнуy яго па плячы. Праходзячы, Ф-11 павярнуyся да мяне.

– Выдатна, мы адпраyляемся туды як мага хутчэй! – не хачу, каб мяне нешта з'ела цi забiла… Не хачу сядзець тут. Гэта жудаснае месца. Дзiyна толькi, што мяне да гэтага часу не знайшлi. Мабыць, палiчылi, што я памёр. – Чуеш, дружа?! Хутка пойдзем, так што ты не прападай! – сказаy я, наблiжаючыся да грузавога адсеку.

Робат маyклiва глядзеy на мяне, працягваy стаяць як каменны. А я, тым часам, адкрыy дзверы грузавога адсека. Увайшоy. Унутры было вельмi шмат скрынь розных памераy. Самы вялiкi дасягаy тры метра y даyжыню, i дзесьцi па метры y вышыню i шырыню. Я ж падыходзiy да дробных скрынь, ускрываy iх. У iх мне траплялiся нейкiя дэталi рознай канфiгурацыi i памераy. Варта адзначыць, што самым карысным для маiх пошукаy была сцяна з ячэйкамi. У iх я знаходзiy шмат ежы i вады.

Адшукаyшы заплечнiк пад стаць сваёй форме, я стаy збiраць i класцi y яго патрэбныя рэчы для паходу. Працягваючы yскрываць скрынi, я памаленьку знаходзiy шмат карысных рэчаy. Усе яны былi падпiсаныя, на iх была нанесеная гравiроyка СКР. Таксама мне спадабалася, што на борце была зброя. Гэтая знаходка надала мне yпэyненасць, нейкi спакой за сябе, абарону ад таго, што мяне пужала. Так як у заплечнiку было мала месца, я змясцiy у яго самае патрэбнае: ежу, ваду, лекi, пiсталет, патроны i яшчэ iншыя дробныя рэчы.

Увесь гэты час Ф-11 стаяy не yмешваючыся. Нiбы цень, ён добра злiваyся з становiшчам у памяшканнi. Сабраyшы yсё неабходнае, я паспяшаyся сесцi за штурвал. Цела прасiла толькi адпачынку. Некалькi хвiлiн мы з робатам правялi y цiшынi.

А калi ж я yстаy i зiрнуy у яго штучныя вочы, яны зьвярнулiся да мяне y адказ. Нячулая машына – вось аб чым я тады падумаy. Яшчэ раз я перагледзеy змесцiва заплечнiка. Агледзеy сваё цела, раны на нагах былi зацягнутыя, шнары праглядалiся y парэзах унiформы. Потым я паглядзеy на робата яшчэ раз i спытаy:

– Чаму я yчора так хутка адключыyся i заснуy падчас дажджу? Я ж зусiм не хацеy спаць.

Хоць у мяне было яшчэ шмат пытанняy, я вырашыy не спяшацца з iмi, а пакiнуць iх на наш сумесны шлях.

– Гэта yсё yчорашнi дождж. Падчас дажджу yсё жывое засынае. Я шмат разоy такое бачыy. Па маiх назiраннях, дождж выкiдвае нейкiя таксiны.

– Добра, з гэтым разабралiся. Усё астатняе па дарозе распавядзеш. У мяне яшчэ шмат пытанняy да цябе.

– Буду рады вам дапамагчы.

– Ты заyсёды такi ласкавы?

– У маёй праграме закладзеныя законы, паводзiн i правiлы, якiм, я павiнен прытрымлiвацца.

–Так-так-так…можна было здагадацца. – пасля крушэння я yпершыню злёгку yсмiхнуyся.

Ужо было пара выходзiць. Белы заплечнiк з цвёрдага матэрыялу я замацаваy за плячыма. З дапамогай невядомага мне прыцягнення, ён лёгка накiдваyся i таксама лёгка здымаyся, калi мая далонь цалкам краналася яго. Ён выдатна злiваyся з усiм касцюмам. Я таксама падабраy ляжачы кавалак паперы i змясцiy яго y маленькую непрыкметную кiшэню yнiформы. Штурмавую вiнтоyку я накiнуy на сябе. Выйшаyшы з карабля, я ступiy у вадкi, паyсухi рыжы бруд. Ён добра прылiпаy да маiх падэшваy. Я з цяжкасцю перасоyваy ногi y бок вялiкiх раслiн. Наперадзе мяне iшоy робат. Ззаду, след у след, iшоy я. Мы дайшлi да блiжэйшага хмызняку, лiсце якога, у большасцi сваёй, былi здзiраyленыя i пакрытыя тым жа брудам, якi мы каталi пад нагамi. Я падумаy: «Дык дажджлiвая вада павiнна была змыць увесь бруд!?» Яшчэ мне не здалося дзiyным, што пасля yчорашнiх ападкаy кусты ператварылiся y салату. Учора па iх бiy град. Але чаму yся зелянiна вакол засталася бруднай?

Мы рухалiся далей, углыб зараснiкаy. Робат працягваy iсцi наперадзе мяне. Раслiны краналiся нас, таму мы абодва былi абмазаны рыжым брудам. А я yсё чакаy, калi ж шлях стане чысцей.

– Эй!? Ф-11! Чаму тут так брудна?

– У гэтых месцах з неба льецца брудны дождж кожныя тры днi. Вялiкая колькасць пылу лётае y небе, ад таго i дождж з пяском.

Робат размахваy сваёй левай, адзiнай рукой. Шамацеy галiнкамi, пырскаy брудам, нястомна прасоyваyся наперад. Пад нагамi ляжала вельмi шмат зялёнага падранага лiсця, мы ступалi на iх, тапiлi iх у земляной кашы. Шолах i хлюпанне пад нагамi. Хацелася хутчэй перасоyвацца, але акрамя бруду, мне яшчэ перашкаджалi вялiкiя галiны, якiя былi сарваныя ветрам з вяршыняy дрэy i раскiданы па yсiм лесе. Нам было няпроста y пачатку шляху, а якi шлях будзе далей, мне толькi трэба будзе даведацца.

Праз дзве гадзiны мы выйшлi з гэтага непрыемнага вялiкага лесу. Цяпер жа нам трэба было прайсцi праз невысокую, чыстую i вiльготную траву, якая была мне па пояс. Было прыемна ачысцiцца, памыцца ад пяску. Жоyта-зялёныя раслiны былi прыгожыя i спакойныя. Яны раслi на аранжавай, цвёрдай глебе з дробнымi каменьчыкамi. Тут я хацеy спынiцца на прывал. Месца было прыгожае. Я сказаy пра гэта робату, але яму мая iдэя не спадабалася. Ён пачаy пераконваць мяне працягваць шлях, казаy пра тое, што тут зусiм не так бяспечна, як мне здавалася. З-за гэтага мне давялося yзяць у рукi штурмавую вiнтоyку i аглядзецца па баках. Я стаy пiльна yглядацца ва yсё без разбору. І калi мы зайшлi y сярэдзiну, да мяне дайшло, што гэта месца па-сапраyднаму дзiyнае, улiчваючы yсё тое, што было мною yбачана раней. Бо я неаднаразова цэлiyся, жмурыyся, азiраyся назад i падганяy робата. Тут вiдавочна нешта было, яно хутка бегла y траве… Рэдкiя, але yсё ж гучныя пiскi зыходзiлi з самiх раслiн. Часам незразумела было, адкуль яны. Луг шамацеy, дрыжаy паласой. Тут жа трава стала мяняць сваю афарбоyку: з жоyта-зялёнага на цёмна-чырвоны, часам на карычневыя колеры. Нешта бегала вакол нас то тут, то там. Затаiлася, мабыць палявала.

Нягледзячы на стомленасць ног, я yсё ж хутка перабiраy iмi, тым самым паскараy тэмп хадзьбы.

І калi гэты луг скончыyся, мы зноy зайшлi y нейкiя джунглi. Зайшлi yглыб новага лесу, так далёка, што пранiзлiвыя пiскi невядомай iстоты больш не дакраналiся нашых вушэй.

Тут, з галiнкi на галiнку пераляталi каляровыя птушкi. Яны шчабяталi, спявалi свае сумныя песнi. Ад гэтай мелодыi мне станавiлася яшчэ цяжэй iсцi. Уся паверхня глебы гарэла y нейкiх маленькiх сiнiх кветках. Смачна пахла.

Я yсё спадзяваyся скiнуць заплечнiк i сесцi адпачыць. Але робат маyчаy аб прывале. А калi я захацеy сам пра гэта загаварыць, то ён спынiyся. Застыy. Я таксама спынiyся i паспяшыy супакоiць сваё дыханне. А вось ногi працягвалi гудзець ад гадзiнных прагулак.

– Ну што, тут бяспечней? – раздражняльна спытаy я. – Можам ужо, нарэшце, прывал зладзiць?

Ф-11 па-ранейшаму маyчаy i не рухаyся. І калi я падышоy да яго вельмi блiзка, ён рэзка павярнуyся i павалiy мяне на зямлю. Я y разгубленасцi i здзiyленнi ляжаy на сырой паверхнi. Хацеy хутка yстаць, але ад стомы тармазiy сваё цела i думкi. Я пацягнуyся за вiнтоyкай. А робат тут жа падняy свой паказальны палец i вертыкальна падвёy яго да сваiх штучных шэрых вуснаy. Паказаy мне жэст цiшынi i стаy аглядацца па баках. Я не на жарт спалохаyся, гэтае няведанне таго, што адбываецца мяне пужала. Ф-11 роyна стаяy, круцiyся y розныя бакi. Потым я пачуy, як нешта рухалася каля нас. Рэдкiя шоргаты блыталi мае думкi, наводзiлi на мяне яшчэ большы страх. Здавалася, што хтосьцi скрабе кару з дрэy. Я працягваy ляжаць, падрыхтаваy зброю да стральбы. Здалёк, нешта дзiка захрыпела, заравела. Мы абодва замерлi. Услухоyвалiся i чагосьцi чакалi. А джунглi то застывалi y маyчаннi, то ажывалi y гэтых гучных танах. Мне падалося, што пара yжо yстаць i навесцi вiнтоyку. Парадкам надакучыла баяцца, пара бы yжо выпусцiць пару куль ад злосцi.

І я yскочыy, прыцэлiyся. Наперадзе, у раслiнах мiльгала нейкая цёмная iстота. Холад прабег па yсiм маiм целе. Трэба было нешта рабiць. Праявiyшы рашучасць, я нацiснуy на курок, стрэлiy адным патронам у бок гiдкага гуку. Нечакана храп пачуyся yжо за маёй спiной. Я хутка павярнуyся, не раздумваючы, зноy стрэлiy у злоснага, iкластага звера, якi стаяy перада мной. На гэты раз я паспеy кiнуць унiз чатыры гарачыя гiльзы. А y адказ атрымаy па твары звярынай лапай. Кроy тут жа пырснула з маёй шчокi прама y бок робата, якi проста назiраy i не yмешваyся. Адвёyшы галаву y бок пасля чапляльнага yдару звера, я працягваy страляць. Ад шматлiкiх агнястрэльных раненняy iстота застагнала i прынялася бегчы.

Апоyднi я стаяy з шырока расплюшчанымi вачыма, моцна сцiскаy зброю. Я застыy на месцы y гэтым становiшчы. Затым агледзеyся i зноy застыy на месцы. Углядаyся y кожны рух лiсця. Я ледзь не загiнуy. У галаве трымаy гэты вобраз: бардовае кудлатае цела, ростам з мяне, але y некалькi разоy шырэй, падабенства вялiкай малпы. Яно мела розныя па велiчынi пары пярэднiх канечнасцяy. Вочы яго былi чорныя, як бездань. Вострыя iклы маглi б мяне папросту разарваць. Да такога я вiдавочна не быy гатовы.

З маёй раны, кроy павольна цякла па шыi, на форму.

– З вамi yсё y парадку?! – паспяшаyся спытаць робат. – Вам варта апрацаваць рану.

– Не, не ведаю! – спалохана прамармытаy я. – Ты гэта бачыy?

– Так. Калi ласка, я дапамагу вам! Трэба апрацаваць рану. Дастаньце з заплечнiка аптэчку.

– Ды пачакай ты са сваёй дапамогай! Што за пачвара напала на мяне? – горача сказаy я, размахваючы штурмавой вiнтоyкай з боку y бок.

– Гэта быy дзiкi звер Скей, людзi яго так празвалi дзесяць гадоy таму. Мутаваная iстота. Іх раней было даволi мала, але цяпер становiцца yсё больш i больш. Калiсьцi яно адарвала мне руку y барацьбе за чалавечае жыццё. – распавёy сваю гiсторыю робат, а пасля блiжэй падышоy да мяне. – Прашу вас. Давайце апрацуем рану i пойдзем далей.

Я зiрнуy у вочы робата, затым на месца адарванай рукi. Апусцiy бровы i супакоiy свае рукi. Дула вiнтоyкi yжо глядзела yнiз. Яго гiсторыя выклiкала yва мне яшчэ больш пытанняy, але на iх пакуль не было часу. Я адразу ж дастаy з заплечнiка аптэчку, выцягнуy з яе балончык i працягнуy яго робату. Ф-11, не губляючы нi секунды, упырснуy на рану празрыстае рэчыва i кроy перастала цекцi. Пасля, вярнуyшы назад прадметы y заплечнiк, мы хуткiмi крокамi сталi прабiрацца наперад. Настрой мой быy трывожны i злы. Я не збiраyся чакаць, пакуль на нас нападзе яшчэ якое-небудзь звяр'ё.

Прайшоyшы yсяго пяцьсот метраy, мы выйшлi з лесу да пясчанай пустынi. У тую жа гадзiну я адчуy, як прыпякала гарачае сонца. Яно хутка сагравала мяне. Зусiм не было ветру. Жоyтая лiстота, ззаду нас, мёртва вiсела на кустах. Наперадзе плыy белы пясок. Вялiзныя кучы солi цягнуy за сабой гарызонт.

Я вельмi моцна стамiyся.

Тут та мы i разгарнулi свой прывал. Я зняy заплечнiк i вiнтоyку. Сеy на сумны пясок. Зняy з галавы павязку: пад ёй былi русыя, кароткiя валасы i, зараз ужо, вялiкi шнар. Я прысеy, дастаy ежу i ваду. Таксама я дастаy з кiшэнi кавалак паперы i падаy робату, узяy з заплечнiка пiшучы маркер, папрасiy яго намаляваць наш маршрут на гэтым шматку. Падчас гэтага адпачынку я пачаy задаваць пытаннi робату i разважаy над тым, што адбываецца з гэтым светам. Першае, што я спытаy, гэта тое, адкуль ён узяyся i як даyно ён блукае y гэтым краi. Ён распавёy мне дзiyную гiсторыю. Пачыналася яна з таго, што вялiкая колькасць робатаy яго серыi выпуску была знiшчана людзьмi з прыходам новых, больш функцыянальных робатаy Ф-12. Астатнiя былi адпраyленыя y малыя гарады або пакiнуты y бязлюдных месцах. Ён жа дзевятнаццаць гадоy таму з'явiyся y невялiкiм горадзе, дзе на аднаго робата было каля чатырох чалавек. Тады горад квiтнеy i рос, дзецi шчаслiва бегалi, дарослыя не мелi прычын хвалявацца за заyтрашнi дзень. Але yсё хутка змянiлася, свет пачаy мяняцца лiтаральна на вачах. Змянiyся клiмат, паводзiны людзей i yсяго жывога свету y цэлым. Жыццё стаяла пад пагрозай. Жывёлы i казуркi сталi эвалюцыянаваць, станавiлiся нашмат мацней i небяспечней, чым раней. Слабыя ж вiды памiралi. Людзi yсё больш сталi гiнуць з-за недахопу ежы. Многiя ж змаглi дабрацца да больш буйных гарадоy i аб'яднацца. Робаты Ф-11 сталi бескарыслiвымi. А y яго горадзе зусiм не засталося людзей. Цяпер маленькi горад – гэта руiны, пустыя будынкi, косцi i мноства разабраных робатаy. А ён, гэты робат, з дня y дзень самотна блукаy сярод гэтага цiхага хаyса. Да таго моманту, пакуль мой касмiчны карабель не павалiyся, i ён не заyважыy транспарт, якi падае у небе, недалёка ад сябе. Тады той робат накiраваyся да мяне.

Я спытаy у яго, што чакае наперадзе. А ён толькi адказаy, што я павiнен паберагчы прыпасы i сiлы, бо чакае нас доyгi i небяспечны шлях.

Падчас нашай размовы я спрабаваy успомнiць нешта пра сябе. Памяць па-ранейшаму хавалася i да гэтага часу мучыла мяне. Хто я такi? Цi ёсць у мяне родныя? Адкуль я? Навошта мне трэба y той закрыты горад Розжыг? Я стаy меркаваць, што yсе адказы я знайду y горадзе, калi дабяруся да яго.

Я забраy у робата свой маленькi кавалак паперы. Цяпер у мяне ёсць карта. Змясцiy яго y кiшэню. Сабраy заплечнiк i, накiнуyшы вiнтоyку, я быy гатовы рухацца наперад.

Цёмны лес аддаляyся ад нас. Тэмпература паветра, па маiх адчуваннях, павялiчвалася з кожным нашым крокам наперад, станавiлася вельмi горача. Пустыня была велiзарнай. Над ёй, удалечынi, мiгцела гарачае паветра, яго хвалi ляцелi да неба. Час ад часу дзьмуy лёгкi ветрык, якi падымаy белыя салявыя пясчынкi крыху вышэй за мяне. З-за гэтага мне станавiлася цяжэй дыхаць i вельмi хацелася пiць.

– Кхе-кхе-кхе! – закашляy я.

Спынiyся, упаy на каленi, на мяккi беласнежны пясок.

– Пастой! – сказаy я робату. – Не магу дыхаць…мне цяжка…

– Я чымсьцi магу дапамагчы? – спытаy робат i падышоy да мяне.

– Кхее-кхе… – зноy вырваyся кашаль.

Я зняy заплечнiк, дастаy з яго ваду i аптэчку. Прамачыy горла маленькiм глытком вады. Затым адкрыy аптэчку i yзяy тонкi квадратны кавалак тканiны. Прыкрыy iм нiжнюю частку твару. Так дыхаць было значна лягчэй.

– Вам патрэбна мая дапамога? – зноy спытаy робат.

– Так! Усё, што ты можаш цяпер, гэта дапамагчы мне несцi рэчы, – сказаy я i аддаy заплечнiк робату.

Штурмавую вiнтоyку я вырашыy пакiнуць у сябе – так было спакайней.

Гарызонт плавiyся, дрыжаy. Мае ногi трохi патаналi y пяску, з-за гэтага было цяжка iсцi. Сонца пякло y галаву. Пот iмклiва сцякаy па yсiм целе. Я зняy верхнюю частку свайго касцюма, накiнуy яго на галаву, тым самым схаваyся ад сонца. Напалову агалiy цела.

Здавалася, што мы iшлi вельмi павольна, нiбы цэлую вечнасць. Сонца, абагнаyшы нас, цяпер апынулася наперадзе i свяцiла мне прама y вочы. Затым яно стала патроху хавацца y нейкiх прадметах. Мiльгала, падморгвала мне сваiмi асляпляльнымi прамянямi. Адразу i не разабраць, што там наперадзе. На вялiкiм цёплым крузе сталi праглядацца нейкiя ценi i, чым блiжэй мы да iх падыходзiлi, тым больш iх станавiлася.

Толькi да заходу мы дабралiся да гэтых ценяy. Гэта былi закiнутыя будынкi. Высокiя пабудовы, напалову сыходзiлi y пясок. Іх было з дзесятак такiх, можа больш: шэрыя, паyразбураныя будынкi. Вельмi шмат руiнаy, бетонных плiт ад ня ацалелых высотак. Мёртвы горад. Мы хадзiлi тут як па лабiрынце. Шукалi добрае месца для начлегу. Былi yжо прыцемкi, калi мы зазiрнулi y першы высокi будынак. На першы погляд, старыя сцены былi моцнымi, нiякiх цэлых вокнаy i дзвярэй няма. Унутры ляжаy сухi пустынны пясок. Паyразбураная лесвiца вяла yверх да iншых паверхаy. Каля яе быy лiфт, дзверы якога былi адчыненыя. Я пабаяyся туды зазiрнуць. І, забраyшы свой заплечнiк у робата, я адышоy ад яго. А вось робат паглядзеy унiз, пасвяцiy лiхтарыкам i адышоy.

– Што там унiзе? Пясок? – спытаy я.

– Цемра. Якая глыбока сыходзiць унiз. – адказаy робат.

Ад гэтага мне станавiлася неспакойна, нейкiя страхi i перажываннi ахуталi мяне.

Пасля таго, што было ззаду нашага шляху, я стаy сцерагчыся падобных месцаy. Цяпер я быy гатовы да новых небяспек. Напэyна, я стаy сам сабе прыдумляць страхi i ад таго не мог расслабiцца. Магчыма, тут ёсць нехта яшчэ.

Мы паднялiся па лесвiцы на паверх вышэй. Прайшлi крыху далей, углыб шырокага памяшкання. Тут я знайшоy прыемны для сябе куток.

Зняy павязку з твару, якая хавала мой нос i рот. Тканiна была трохi жоyтай, пакрылася маленькiмi пясчынкамi гэтай пустынi. Тут жа, у будынку, дыхаць было свабодна i лёгка.

Стала хутка цямнець. За нашымi сценамi адразу ж тэмпература падала. Пабудова, як i yся пустыня, павольна астывала. Я працёр вочы, пачухаy ямачку на барадзе, а затым надзеy на сябе верхнюю частку касцюма. Узяy заплечнiк i паклаy яго побач з вiнтоyкай, каля сябе. Павячэраy: з'еyшы палову сухога батончыка з зерняy, выцiснуyшы трохi мяса з цюбiка, запiy гэта вадой. Запасы ежы канчалiся, даводзiлася эканомiць.

Тым часам робат стаяy ля вялiкага праёму для акна, глядзеy удалячынь. Я прапанаваy яму сесцi побач са мной. Ён паглядзеy на мяне i ахвотна пагадзiyся. Прысеy таксама, спiной абапiраючыся на сцяну. Я паглядзеy у яго бяздушныя вочы i раптам успомнiy, як лавiy на сабе гэты погляд раней. Успомнiy яго y смутных белых танах, здаецца, ён мне тады перавязваy рану на галаве. І гэтыя словы аб аказаннi дапамогi… Так, так…гэтыя вочы дакладна глядзелi на мяне тады, гэтак жа, як цяпер.

Успамiны пачалi вяртацца. Да чаго ж добра мне было даведацца, што мая памяць не зусiм страчана. Я yсмiхнуyся, нягледзячы на yсе праблемы нашага шляху.

Мяне хiлiла y сон. У пустэльным пакоi я прылёг на яшчэ цёплы пясок для таго, каб паспаць. Заyтра сiлы яшчэ як спатрэбяцца. Прайшло толькi некалькi хвiлiн роздумаy, як я iмгненна заснуy.

З чорнай шахты лiфта сталi даносiцца галасы i рыпеннi. З яе пачалi выпаyзаць выродлiвыя светла-шэрыя кiбаргi, паyлюдзi-паyробаты. Яны былi аблiтыя цёмна чырвонай вадкасцю. Кроy сцякала па iх метале, па iх чалавечай плоцi i вялiкiмi, вязкiмi кроплямi падала на халодны сыпкi пясок. Целы iх былi з адарванымi часткамi i элементамi, якiя адсутнiчалi. Як мерцвякi, яны быццам ажывалi i накiроyвалiся y наш бок. Пад намi, паверхам нiжэй, яны кiшаць сотнямi. Я yзяy штурмавую вiнтоyку, перазарадзiy яе. У жаху трымаy дрыготкiмi рукамi зброю. Мой спадарожнiк, робат, свяцiy лiхтарыкам у бок, адкуль даносiлiся гукi. Затым, з дзвярнога праёму паказалiся некалькi зласлiвых, упартых кiбаргаy. Яны зiрнулi на нас ярка зялёнымi вачыма i накiравалiся да нас. Я страляy як мага часцей. Гiльзы выляталi iмгненна. А гэтых мерцвякоy станавiлася yсё больш. Яны шчыльней прыцiскалi мяне да сцяны. Смерць падыходзiла yсё блiжэй i блiжэй. Крывавыя кiбаргi лавiнай накiнулiся на мяне.

У гэты момант я прачнуyся!

Не паспеyшы апамятацца, я схапiy вiнтоyку i стрэлiy з яе y шэрую сцяну. Сэрца вырывалася з маiх грудзей, я адчуваy страх i безабароннасць свайго становiшча. У жаху, цяжка дыхаючы, я працягваy глядзець на дзвярны праём. Робат падбег да мяне i працягнуy руку, унутраная частка далонi глядзела на мяне, выцягнуyшы пальцы yверх. Гэтым жэстам робат хацеy спынiць мяне.

– Вы y бяспецы! Вам нiчога не пагражае! – выцягнуyшы руку, Ф-11 паyтарыy мне гэтыя словы некалькi разоy.

Я апусцiy вiнтоyку. Пацёр вочы i пакруцiy галавою, агледзеyся. Нiкога i нiчога пужлiвага вакол нас я не бачыy. Паступова я стаy супакойвацца.

– Усё прайшло, гэта yсяго толькi сон, – цiха сказаy сабе я.

Пасля чаго падняyся, атросся ад пяску i павярнуyся да святла. Маё цела пасля ночы пахаладзела. Праз праём вакна было прыкметна, як мёртва стаялi халодныя будынкi. Мой погляд слiзгаy па цёмных плямам iх сцен. Я задумаyся. Адразу ж у галаву палезлi секундныя yрыyкi жудаснага сну. Я ледзь не прамок. Памiргаy i цяпер стаy глядзець на яркiя верхнiя паверхi будынкаy. Прамянi сонца yжо краналiся iх вяршыняy. Выгляд быy прыгожым i тужлiвым.

Так пачынаyся новы дзень.

Нахiлiyшыся да заплечнiка, я дастаy з яго напалову з'едзены батончык сухiх пладоy, раслiн, разгарнуy этыкетку i адчуy гэты салодка-кiслы густ. Зрабiy пару глыткоy чыстай вады з жалезнай бутэлькi. Такi быy мой сняданак. Я гатовы быy зноy рухацца наперад.

Мы спусцiлiся, выйшлi з будынка, вярнулiся зноy на дробны белы пясок. На другiм будынку насупраць я заyважыy надпiс: «смерць СКР». Даволi вялiкi надпiс, памiж першым i другiм паверхам, на yсю сцяну. Я спынiyся, а робат, не азiраючыся, працягваy iсцi. Я пакратаy пальцамi лiтары на грудзях сваёй формы, зiрнуy на iх. Я з СКР! Трохi занепакоена паглядзеy на робата. Бо менавiта СКР стварыла Ф-11. І носячы форму гэтай карпарацыi, я вiдавочна частка гэтага yсяго. Нейкае дрэннае прадчуванне стала трывожыць мяне. Я яшчэ быy сонным i лянiвым, каб разбiрацца з гэтым. І з задуменным выглядам рушыy з месца, стаy даганяць робата.

Першыя хвiлiны iсцi было даволi лёгка. Наш шлях быy вольны ад абломкаy. Пад нашымi нагамi знаходзiyся толькi халаднаваты пясок. На шчасце, сонца яшчэ не паспела сагрэць усё y акрузе. Яно было не занадта высока i таму ценяy было дастаткова шмат, каб бадзёра праходзiць гэты горад. Мы iшлi па вулiцы, так як справа i злева y шэраг выстраiлiся высокiя будынкi. Пару верхнiх паверхаy i дахi толькi суправаджалi нас. Яны былi выдатна захаваныя, нават шэраг сцен меy зашклёныя пыльныя вокны. Аднак усё добрае калi-небудзь заканчваецца. Так здарылася i з намi. Вулiца скончылася. Цяпер нам трэба было прайсцi праз мноства руiн.

Куды iсцi, у якiм напрамку, мне было невядома. Хоць я заyсёды памятаy пра маленькую карту y кiшэнi, але ленаваyся зазiрнуць у яе i разабрацца. Навошта гэта трэба, калi Ф-11 дакладна ведаy, куды нам iсцi. Ён кiраваyся сваёй навiгацыйнай сiстэмай i па-ранейшаму iшоy наперадзе, я iшоy за iм i часам з трывогай азiраyся назад, быццам адчуваy, што за намi хтосьцi сочыць. Праходзiлi праз горы разбiтага бетону. Яны былi складзеныя так, што yтваралi тунэлi, можна было прайсцi скрозь iх. А калi яны скончылiся, то мы iшлi па паверхнi сухога пяску i па кавалках бетону, з якога тырчалi жалезныя пруты. Мне было маральна цяжка падарожнiчаць, але даводзiлася цярпець.

Таксама, мы прайшлi праз будынак, якi ляжаy разбураным, дзе я заyважыy яшчэ адзiн надпiс: «Іх свет знiкне. Нашы ворагi загiнуць».

– Эй, Ф-11?! Ты не казаy пра вайну, пра ворагаy. Не згадваy нiчога такога. Што за ворагi? Ты паглядзi на надпiс. Эй?! Ня маyчы! Цi ты нешта yтойваеш? – спытаy я.

Робат працягваy упэyнена iсцi наперад. Маyчаy, быццам зусiм не чуy мяне, хоць я знаходзiyся y пару метрах ад яго.

– Я з табой размаyляю! Ты мяне чуеш? – я зноy звярнуyся да робата. – Ты бачыy той надпiс?..

Робат, крыху счакаyшы, усё ж адказаy.

– Я чую вас. Я шукаy адказ у сваёй памяцi. Нiякай вайны не было, у маёй памяцi яе няма. Надпiсы, мабыць, маюць нейкi iншы сэнс. Магчыма, яны былi зробленыя вельмi даyно i носяць выключна самотны характар. – прамовiy робат.

Ф-11, калi адказваy, не абарочваyся да мяне i не збаyляy крок.

Шчыра кажучы, я засумняваyся y яго словах. Нейкае пачуццё yнутры мяне прымушала сумнявацца y iм. Складвалася такое адчуванне, што Ф-11 нешта не дагаворвае, нешта хавае. Хм… Якая хiтрая гэтая штука – робат! Працягваць пытацца y яго аб надпiсах або аб чымсьцi iншым я не стаy, мне стала неспакойна. Хоць я i давяраy яму y многiх нашых прыгодах, тут жа я yсумнiyся.

Мы падоyгу блукалi па гэтых гарадскiх развалiнах. Лёгка праходзiлi па пустынных доyгiх калiдорах, дзе я супакойваy сваё дыханне. А часам, даводзiлася yзбiрацца на кучу бетону i спускацца, iмкнучыся не паранiцца.

– Руiны заканчваюцца! – сказаy i павярнуyся да мяне робат. – Паслухайце, за гэтымi ацалелымi будынкамi нас чакае пустыня.

Ф-11 паказваy пальцам на будынкi, што знаходзiлiся ад нас на адлегласцi, дзесьцi за сто метраy. Робат бачыy маю стомленасць. Я цяжка дыхаy, твар пакрываyся буйнымi празрыстымi кроплямi поту. Таму, калi ж мы дайшлi да апошняга шматпавярховага будынка, я прысеy у ценявой часткi i абапёрся спiной аб халодную шэрую сцяну. Я дастаy новую прастакутную тканiну з аптэчкi для таго, каб прыкрыць нос i рот ад пясчынак пустынi, што лёталi па ветры. Бо цяпер, нас чакала yсё тая ж цяжкая беласнежная пустыня.

Пасля невялiчкага прывалу я лянiва yстаy. Зрабiyшы спробу адысцi ад будынка, я заyважыy, што пад маiмi нагамi з пяску праглядаюцца нейкiя косткi. Тады я нагой злёгку капнуy перад сабой пясок, спачатку носам абутку, а затым пяткай. Робат маyчаy i назiраy за тым, што я раблю. На пяску, сеяным дробнымi каменьчыкамi, ляжалi тры вялiкiя косткi i парачка крыху меншых. Я iмгненна паглядзеy на робата i вярнуy свой погляд назад.

– Што тут такое?! – вымавiy я.

Зрабiyшы пару крокаy назад, неакуратна стаy, трохi сагнуyшы ногi y каленях, ледзь было не павалiyся на пясок. Пад маёй ступнёй ляжаy белы чалавечы чэрап.

– Што тут адбылося? Яны паyсюль! – казаy я, азiраючыся па баках.

Ад апошнiх будынкаy i y бок пустынi ляжала вельмi шмат чалавечых костак. Рэбры, доyгiя i кароткiя, хрыбетнiкi i розных памераy чэрапа. Дарослыя i дзецi…

Але чаму яны тут ляжаць, чаму iх тут так шмат? Я думаy толькi аб дрэнным. Можа iх забiy СКР? Я нiяк не мог забыцца пра yбачаныя надпiсы.

Яшчэ трохi агледзеyшыся, я так i не yбачыy яснасцi. Ф-11 не адчуваy тых жа пачуццяy, што i я, i таму працягнуy мне руку i сказаy:

– Нам пара iсцi.

– Ты нiчога не хочаш мне расказаць пра гэта? Паглядзi, колькi тут загiнула людзей! – сказаy я.

– Я нiчога не ведаю аб гэтым месцы. Нам пара. Калi ласка, хадзем, – адказаy робат.

Калi Ф-11 казаy гэтыя словы, я y апошнi раз зiрнуy на парэшткi. Я заyважыy, як вецер размывае пясок на маленькiм чэрапе, якi ляжыць з iншымi косткамi. У гэтым чэрапе была адтулiна y вобласцi iлба. Вось яна, адна здагадка таго, што адбывалася – людзей застрэлiлi.

Сумна станавiлася на душы. Таямнiча i страшна. Цяжка змiрыцца з гэтым, мяне мучылi розныя пытаннi.

Я не стаy больш гаварыць з робатам. Мы iшлi далей. Ісцi з Ф-11 было непрыемна: ён нiчога не распавядаy, iшоy iмклiва па нашым шляху i толькi зрэдку мог сказаць пару слоy.

Белы, нiбы люстэркавы, гарызонт разаслаyся вакол нас. Здавалася, што гэтай пустынi няма канца. Другi дзень яна праплывае y мяне перад вачыма. Куды нi паглядзi – усюды яна.

Пакуль я цяжка iшоy па гэтай хвалiстай паверхнi, я напружваy галаву, хацеy нешта yспомнiць пра свой дом, пра сябе. Пуста y маёй галаве. Як мяне завуць? Можа Ігар або Максiм … Пару iмёнаy я ведаy, круцiy у памяцi. Але як клiчуць мяне на самай справе? Толькi пра гэта я думаy. Горка капаyся y сабе. Я хацеy было yжо здацца, як з маёй памяцi нешта прачнулася. Так! Я дакладна yспомнiy нешта новае. Гэты момант вiдавочна адбываyся y маiм жыццi. Падобная пустка вакол мяне, таксама смажыла сонца. Побач са мной быy мой бацька. Тады я быy яшчэ дзiцём, i ён вазiy мяне далёка за горад, у невялiкую пустыню, дзе дрэy не было, была толькi жоyтая, высахлая трава, што схiлiлася да зямлi. Памятаю тое месца, адкуль нам быy бачны вялiкi горад, над якiм лётала з дзясятак касмiчных караблёy. Бацька вучыy мяне стральбе. Расстаyляy усялякiя знакi, вучыy мяне цэлiцца i распавядаy аб зброi. Дапамагаy трымаць пiсталет, разбiраць яго. Гадоy дваццаць таму гэта было… Так, гэта мой успамiн. Вайсковец, навуковец-iнжынер, жорсткi i рашучы – такiм я памятаю бацьку. Мне тады не падабалася быць салдатам, я жадаy больш утульную абстаноyку. Але з-за страху я не мог пра гэта сказаць свайму бацьку i моyчкi выконваy яго загады. Ён радаваyся, што я праводзiy з iм час. І раздражняyся, калi y мяне не атрымлiвалася нешта зрабiць. Бацька нават не здагадваyся, як мне брыдка страляць i бегчы ад сваiх захапленняy.

Мацней забiлася маё сэрца, узрадавалася i засмуцiлася yслед.

Наперадзе, на кучу пяску yзбiраyся Ф-11, я iшоy следам за iм. Узбiраючыся на вяршыню насыпу, я працягваy блукаць у памяцi, шукаy сваё новае або, хутчэй, сваё мiнулае. Падняyшыся на вяршыню, я спынiyся, паглядзеy унiз. У мiгценнi цяпла, на гарызонце, стаяла адзiнокая пабудова. Я не адразу звярнуy сваю yвагу, але спынiyшы погляд на ёй, я разгледзеy бел-чорны маяк. Большая частка яго знаходзiлася над зямлёй. Вельмi хацелася падысцi да яго блiжэй i схавацца y яго ценi.

Злева падзьмуy лёгкi ветрык, якi падарыy мне трохi прахалоды. Прыемны холад ахапiy усё цела. Я павярнуyся да яго тварам, каб яшчэ больш паддацца яго yплыву. Мне захацелася птушкай узляцець i паляцець у неба. Вецер дарыy свабоду. Здавалася yсё не так дрэнна. Але на бяду, у наш бок наблiжалася пясчаная бура. Сцяна святла i цемры. Пясок круцiyся y патоку вялiкага ветру. Велiзарная бура, у якой вышыню цi шырыню адразу i не вызначыш. Тым часам, робат спакойна спускаyся з выдмы yнiз, ад цяжару слiзгаy па ёй.

– Паглядзi! Бура! Ты не казаy, што тут ёсць буры! – гучна крыкнуy я, прыбраyшы тканiну з рота.

Робат ужо спусцiyся i стаяy на роyным месцы. Ён моyчкi паглядзеy на мяне.

– Туды паглядзi! – я хутка спускаyся да яго, паказваючы рукой на высокую сцяну пылу i yсё таксама крычаy у яго бок. – Паглядзi!

– Прабачце мяне за няyважлiвасць, – штучна сказаy робат. – Нам варта схавацца y той пабудове! – паказаy ён на маяк.

– А мы паспеем дабегчы? – спытаy я.

– Калi не будзем стаяць на месцы i весцi дыялог, то па маiх падлiках паспеем!

Гэта сапсавала мне спрэс увесь настрой. Цяпер нам трэба было бегчы y бок маяка. А мне iмчацца што ёсць сiлы.

Пры хадзе мае ногi добра грузлi y пяску, а калi я пабег, з-за хуткага перамяшчэння мне yдавалася хутка падымаць ступнi, перш чым яны цалкам схаваюцца y пяску. Я бег цяжка. Пасля адкiнуy тканiну, якая закрывала нос i рот. Задыхаy поyнымi грудзьмi. Стаy больш актыyна размахваць двума рукамi. І бегчы стала значна лягчэй. Хай дробныя пясчынкi i спрабавалi yскладнiць маё дыханне, але я амаль не заyважаy iх. Страшней было не паспець схавацца ад буры.

Вялiкая сцяна пылу не рассейвалася, а наадварот, станавiлася яшчэ магутней i мацней. Белыя вiхры хутка наблiжалiся да нас. Здавалася, быццам бура расцягнулася ад самага неба да паверхнi зямлi, i цягнулася ад усяго боку левага краю. Вецер каля нас узмацняyся, дробныя пясчынкi сталi падымацца значна вышэй, iх станавiлася yсё больш. Бiлiся прама аб маё цела. І тут я стаy закрываць далонню нiжнюю частку твару.

Мы падбеглi да маяка. Ён быy з выкладзенай чырвонай цэглы, афарбаваны y бел-чорную фарбу, якая амаль аблезла з яго сцен. Я пакратаy маяк рукамi, абышоy яго па крузе. Дзвярэй у маяку не было, галоyны yваход даyно пахаваны глыбока yнiзе. Замест iх, у сцяне, над узроyнем паверхнi, было нешта падобнае на yваход. На месцы выбiтых цаглiн знаходзiyся невялiкi праход, якi быy зачынены знутры цёмным лiстом металу. Гэта прымушала мяне турбавацца яшчэ мацней. Я азiрнуyся назад i yбачыy, як выдмы iмгненна схавалiся y пяшчаным тумане. Бура хавала y сабе вялiкую плошчу пустынi, злавесна паглынаючы yсё на сваiм шляху. Нягледзячы на сваю стомленасць, я зняy з пляча штурмавую вiнтоyку i, што ёсць сiлы, стаy бiць прыкладам па метале, якi закрываy уваход. Загароду хiстала, але, як бы я нi стараyся, яна не падала ад маiх удараy. У гэты час вецер узмацнiyся i бiy мацней у спiну. Пясчынкi yжо не былi такiмi безабароннымi, яны бiлi мяне яшчэ мацней. Вочы мае чырванелi ад болю, пускалi слёзы. Вось-вось нас ахопiць i накрые бура, мы апынемся yнутры яе. У гэты момант робат мяне злёгку адштурхнуy, i я мiжвольна зрабiy крок у бок. Ён, адным ударам сваёй сталёвай рукi, выбiy загароду.

Я першым улез унутр маяка, следам хутка yскочыy робат. Менавiта зараз бура разгулялася y поyную сiлу. Вялiкая колькасць пяску сыпалася да нас. Ф-11 хутка падняy адбiты лiст металу i прыкрыy праход. Прыбiy яго на месца магутнымi yдарамi сваёй непарушнай рукi. Цяпер мы стаялi на лесвiцы. Я крыху адкашляyся, атрос ад пяску i адразу ж агледзеyся. Затым дастаy ваду з заплечнiка, працёр вочы i yвесь твар.

Ад уваходу i yнiз, па сцяне, вiселi драты, на якiх размяшчалiся маленькiя яркiя дыёды. Яны нястомна свяцiлi, часам хутка мiгцелi. Агнi нiбы паказвалi нам, запрашалi спусцiцца yнiз.

Калi тут ёсць святло, значыць, ёсць i людзi. Я спадзяваyся, што там, унiзе, нас добра сустрэнуць добрыя людзi i дапамогуць мне з адказамi на yсе мае пытаннi, прапануюць добры адпачынак, ежу. Хочацца спадзявацца толькi на гэта.

Я думаy толькi аб спакоi. Вымыць ад пяску твар i цела. Не перашкаджала б добра паесцi, вельмi yжо хацелася. Усё гэта падарожжа стала мяне раздражняць, хутчэй бы яно скончылася. Я не той чалавек, якi любiць пераадольваць такiя складаныя перашкоды. Гледзячы на свае далонi, якiя былi занадта далiкатнымi i мяккiмi, я зноy i зноy думаy пра гэта.

Блiжэй да змяркання, мы пачалi асцярожна спускацца. Робат iшоy першым, а я асцярожна рухаyся за iм. Прыступак было не занадта шмат. І калi мы спусцiлiся, прыадчыненыя драyляная дзверы yсталi перад намi. Ф-11 не стаy адразу заходзiць за iх – ён чакаy мяне. Калi мы разам сталi ля дзвярэй, я працягнуy руку, каб адкрыць iх цалкам. Нечакана, за гэтымi дзвярыма пачуyся шоргат, i я прыбраy руку. Павярнуyся да робата. Паказаy яму, што той павiнен заходзiць першым. Ён нетаропка yвайшоy у жылое памяшканне маяка, я yважлiва прыслухоyваyся да яго хадзе, як i да yсяго шоргату. Зрабiyшы пару крокаy наперад, робат спынiyся. Я yвайшоy у памяшканне yслед за iм, паказаyся з-за спiны робата, тут жа спынiyся. Стаяy побач з iм.

Нас сустрэy пажылы мужчына з чорна-сiвой барадой, з доyгiмi, густымi, сiвымi валасамi. Стаяy ён у пажоyклай майцы, на якую была накiнутая старая патрапаная шынель, у брудных джынсавых нагавiцах, босы. Ён моyчкi сцiскаy свае худыя рукi, трымаy перад сабой пiсталет. Яго цёмныя вочы кiдалiся ад страху. Стары размахваy зброяй, цэлiyся то y мяне, то y бок робата. Разгублена дрыжаy.

– Спакойна. Апусцi пiсталет. Мы проста схавалiся ад буры. Выпадкова знайшлi гэты маяк. Можна нам тут схавацца? Пасля мы сыдзем. Апусцi зброю, прашу. Давай пагаворым спакойна. – я пачаy размову.

Цяпер стары наводзiy свой пiсталет толькi на мяне, цэлiyся мне y галаву.

– Я думаy, што вы yсе даyно сышлi. Памерлi y пясках. За мной, значыць, вярнулiся?! Я так проста не здамся. Альбо прэч адсюль, альбо я нас усiх падарву! – гучна, з ценем страху, загаварыy стары.

У яго быy выгляд упэyненага y сабе чалавека. Затым свабоднай рукой ён дастаy з кiшэнi чорны пульт, сцiснуy яго i вялiкiм пальцам ледзь крануyся чырвонай кнопкi. А другой рукой ён па-ранейшаму цэлiyся y мяне.

– Супакойся, стары, мы не прычынiм табе зла… Мы зараз развернемся i павольна сыдзем… Пасядзiм наверсе, пакуль бура не ацiхне. Добра? – прадоyжыy я.

– Прэч адсюль, СКР паганы! Ідзiце прэч, пацукi! – крычаy пажылы мужчына. – Пайшлi прэч, вырадкi! Мяне так проста не возьмеш! А-а-а-а! Я падарву yсiх!

І праyда, над столлю вiселi вялiкiя квадраты выбухоyкi. Стары вар'ят не жартаваy.

– Мы сыходзiм! – сказаy я.

Я рушыy спiной да выхаду, зрабiy першыя крокi назад. Робат зрабiy таксама крок назад, але yжо y паyабароце. Я патроху стаy рухацца за дзверы, але Ф-11 раптам тузануyся да старога, выцягнуy сваю руку i выбiy пульт. Хуткая рэакцыя робата за лiчаныя секунды абяззброiла вар'ята. Пульт вiсеy у палёце, робат не дазволiy звалiцца яму на падлогу, схапiy яго. Працягнуy мне. І адразу, нагой, выбiy пiсталет з рукi старога – зброя адскочыла y бок. Тады стары нават не паспеy тузануцца, каб нацiснуць на курок цi ж на вялiкую кнопку пульта.

І вось я трымаю пульт y адной руцэ, другой жа накiраваy дула сваёй штурмавой вiнтоyкi на старога. А робат стаяy блiзка да гаспадара маяка i нiбы чакаy чагосьцi.

– Сволачы! Сволачы! Заб'ю! – выгукнуy стары i кiнуyся на мяне.

Робат збiy яго з ног, той павалiyся перада мной. Стары хацеy было yжо yстаць, абапiраючыся на рукi, падымаy сваё цела, але я тут жа махнуy прыкладам вiнтоyкi па яго галаве, той павалiyся на падлогу, страцiyшы прытомнасць. Стары вельмi не хацеy здавацца, гэтак жа, як i я, ён не хацеy, каб усё скончылася выбухам.

Робат забраy у мяне пульт, знайшоy пiсталет старога i паклаy усе прадметы на стол. Я адцягнуy у кут гаспадара маяка, моцна звязаy яго рукi i ногi. Было пару кропель крывi на яго галаве пасля майго yдару. Затым, я стаy абшукваць памяшканне. Святло маленькiх дыёдаy усё часцей мiгцела, цiснула на вочы. Мабыць, з-за буры, прырода yсё яшчэ працягвала шумець над намi.

Тут я знайшоy шмат кансерваy, бутэлек, прадуктаy без тэрмiну прыдатнасцi. Цiкава, адкуль у старога такi запас ежы? Я yзяy адну банку для сябе, адкрыy яе i стаy з'ядаць змесцiва. Праганяючы голад, адчуваy прыемную асалоду. Мiж тым, я працягваy аглядаць памяшканне маяка. Ірванае, працёртае адзенне ляжала акуратна складзенай на пластмасавым крэсле. Шэрыя сцены былi распiсаны чорным вуглём, у асноyным лаянкi i абрэвiятура «СКР».

Чаму такая нянавiсць да СКР? Што yсё гэта значыць? Хвалявалi мяне гэтыя пытаннi yжо не першы раз.

У адным з кутоy, было вельмi шмат дробных прадметаy, мабыць, гэта сабрана на той выпадак, калi раптам нешта спатрэбiцца. Была i адна палiца на сцяне, на якой размясцiлiся мноства папяровых кнiг i yсякiх лiстовак, не звязаных адзiн з адным. Калi я перабiраy кнiгi i разглядаy палiцу, з папер выпала ледзь абгарэлая фатаграфiя. Я падняy яе. На ёй былi намаляваныя два дзiцяцi i жанчына, на адваротным баку амаль сцёртымi чарнiламi напiсаныя нейкiя словы. Я так i не разабраy нiводнага слова на здымку, вярнуy яго назад.

Я зiрнуy на старога – ён па-ранейшаму знаходзiyся без прытомнасцi.

– Бедалага. – сказаy я. – Колькi ж часу ён жыве тут?..

Што адбывалася з гэтым чалавекам я i yявiць не мог.

Я вельмi стамiyся ад усяго гэтага. Прысеyшы на ложак з пары матрацаy, я пастараyся задрамаць. Робат нерухома стаяy насупраць старога. Ён быццам быy пагружаны y нейкi сон, бяздушныя вочы яго былi адкрытыя, а сам ён стаяy, як мёртвае дрэва.

Я стомлена сядзеy, паклаyшы вiнтоyку на ногi i блякла глядзеy наперад. Павекi хутка стулiлiся.

Пару гадзiн сну.

– Арцём! Арцём! Прачынайся! Табе пара бегчы!

Жаночы голас разбудзiy мяне.

Я хутка адкрыy вочы. Паглядзеy па баках. Робат усё таксама стаяy на месцы i глядзеy на старога. А той ужо прыйшоy у сябе i нешта мармытаy пад нос.

Гэта быy сон…жаночы голас у маёй галаве. Я пазнаy гэты голас, голас маёй жонкi. Гэта яна мяне клiкала. Яе вобраз вярнуyся да мяне, вярнулася маё iмя. Маё сэрца бiлася часцей чым звычайна. Дзе ж яна, мая жонка, мая сям'я? Цяпер, з думкамi аб новых падзеях майго жыцця, я больш мужна стаy глядзець на сённяшнi дзень.

Я yстаy, падышоy да старога i робата.

– Ідзi i правер, скончылася цi бура. – сказаy я робату сонным голасам.

Ф-11 выйшаy з памяшкання i стаy нетаропка падымацца па лесвiцы, стукаy сваiмi металiчнымi ступнямi. А я павярнуyся да самотнага старога. Паглядзеy на яго сумныя вочы, яны былi крыху апушчаны yнiз.

– Усё не дарма, yсё не дарма… – цiха, хрыплым голасам паyтараy стары. – Усё не дарма…

Я апусцiyся да яго, прысеy насупраць. Стваралася такое адчуванне, што стары не заyважае мяне. Хоць вось ён я, перад iм.

– Ты мяне чуеш? Эй? Я тут! – пажылы працягваy сядзець, апусцiyшы нос. – Як цябе завуць? – пацiкавiyся я.

– …усё не дарма… – ён зноy паyтарыy гэтыя словы, зараз жа злёгку заварушыyшыся, нiбы маятнiк, хiстаyся yперад?назад.

– Арцём. Маё iмя Арцём. – я цiха прашаптаy гэта, хутчэй больш сабе, чым яму.

– …усё не дарма…усё не дарма… – не змаyкаy стары.

– Як ты сюды трапiy? Колькi ты тут жывеш? Што за нянавiсць да СКР? – я, адзiн за адным, задаваy яму пытаннi, спадзеючыся, што хоць на нейкае з iх ён адкажа.

Пачуyшы абрэвiятуру з маiх вуснаy, стары змоyк. Ён падняy вочы i з нянавiсцю паглядзеy на мяне. Я падумаy, што ён памiрае. Стары падняy бровы i шырока раскрыy вочы. Было непрыемна глядзець на яго, i я тут жа yстаy, выпрастаyшы спiну.

– Справядлiвасць прыйдзе! СКР памрэ, памраце вы yсе! Усё не дарма. – рэзка i гучна крыкнуy стары. – Справядлiвасць прыйдзе! Смерць прыйдзе за кожным з вас!

Я адразу зрабiy два крокi назад, моцна сцiснуy зброю. Гэты чалавек працягваy палохаць мяне сваiм поглядам. Яго выраз твару быy раз'юшаным. Голас, з якiм ён крычаy, трашчаy, шыпеy ад злосцi.

– Справядлiвасць прыйдзе! Вы yсе памрэце! – крычаy стары, яго слiна вылятала з рота, чаплялася за бараду.

Мала таго, што мяне палохаy стары, дык яшчэ я не пачуy, як робат вярнуyся i наблiзiyся да мяне.

– Буры няма. – сказаy робат за маiм плячом.

Я тузануyся, i, нiбы конiк, адскочыy ад яго. Уся мая мужнасць i сiлы iмгненна знiклi. Усё з-за старога-псiха, якi балюча бiy сваiмi фразамi па маiм слабым характары, па страхах у маёй галаве.

Нечакана, у ва мне штосьцi пстрыкнула, мяне ахапiла злосць. Я паставiy у бок вiнтоyку. Потым адарваy кавалак тканiны ад адзення, якое ляжала y куце i iм жа заткнуy рот старому. З мяне хопiць ужо гэтага вар'яцтва.

– Ну што, Ф-11, збiраемся i праз дзесяць хвiлiн выходзiм?! – сказаy я.

– Я рэкамендую застацца тут на ноч. Праз пару гадзiн пачне цямнець. Нам лепш выходзiць заyтра, ранняй ранiцай. Наперадзе яшчэ доyгi шлях па пустынi.

– Мммм… – незадаволена прамовiy я. – Чорт пабяры! Колькi можна!?

Правесцi ноч пад зямлёй, у кампанii робата i вар'яцкага старога? Гэта пекла нейкае! Робат, якi не хоча адказваць мне на пытаннi аб людской нянавiсцi да СКР, якi прымушае мяне сумнявацца y iм. У дадатак стары, гарлапанiць, жадаючы маёй смерцi. А што, калi гэты стары ноччу развяжа рукi i заб'е мяне? Не, трэба нешта з гэтым рабiць.





Конец ознакомительного фрагмента. Получить полную версию книги.


Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/dmitriy-maksimovich-akulich/pa-toy-bok/) на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.



Если текст книги отсутствует, перейдите по ссылке

Возможные причины отсутствия книги:
1. Книга снята с продаж по просьбе правообладателя
2. Книга ещё не поступила в продажу и пока недоступна для чтения